Rozwód z małżonkiem nieznanym z miejsca pobytu – czy jest możliwy?

Gdy chcemy rozwieść się z małżonkiem, którego od lat nie widzieliśmy, i co do którego nie mamy nawet przypuszczeń, gdzie może obecnie przebywać, sytuacja może wydawać się z pozoru bez wyjścia. Czy skazani jesteśmy na trwanie w związku, który od dawna istnieje tylko na papierze?

Polskie prawo przewiduje i dopuszcza rozwód z małżonkiem nieznanym z miejsca pobytu. Należy jednak pamiętać o kilku ważnych krokach, które należy podjąć przed skierowaniem sprawy do sądu.

Jednym z podstawowych wymogów, który musi być spełniony, żeby sąd zajął się sprawą o rozwód, jest podanie w nim aktualnego miejsca zamieszkania pozwanego. W sytuacji, w której adres małżonka nie jest nam znany, istnieje kilka sposobów na jego ustalenie.

Zobacz naszą ofertę dla: Prawo rodzinne i opiekuńcze

Jednym z nich jest złożenie wniosku o udostępnienie danych z rejestru mieszkańców, rejestru zamieszkania cudzoziemców oraz rejestru PESEL – może tego dokonać każda osoba, mająca interes prawny bądź faktyczny w uzyskaniu tych danych, np. adwokat czy radca prawny. W przypadku chęci złożenia pozwu o rozwód taki interes jawi się jako oczywisty. Opłata od wniosku o udostępnienie tych danych jest stała i wynosi 31 zł.

Jeżeli dopuszczamy możliwość, że małżonek przebywać może w zakładzie karnym lub być tymczasowo aresztowany, skierować możemy zapytanie o udzielenie informacji o osobie do Krajowego Rejestru Karnego.

Wniosek o udostępnienie danych można także skierować do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Wyczerpanie tych dróg pozwala przyjąć, że strona, która chce się rozwieść dochowała należytej staranności w dążeniu do ustalenia adresu małżonka (uprawdopodobniła, że miejsce pobytu małżonka nie jest znane), dlatego w takiej sytuacji znajdzie zastosowanie art. 144 k.p.c., zgodnie z którym istnieje możliwość ustanowienia kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. Kuratora ustanawia sąd na wniosek zawarty w pozwie lub dalszych pismach procesowych.

Zobacz naszą ofertę dla: Prawo cywilne

Wniosek o ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu podlega opłacie sądowej w wysokości 40 zł. W treści wniosku należy wykazać, że mimo starań nie udało się ustalić miejsca zamieszkania małżonka, a przydatnymi dowodami w sprawie są pisma organów prowadzących rejestry i ewidencje, z których powinno wynikać, że strona pozwana tam nie figuruje.

Jeżeli sąd zdecyduje o ustanowieniu kuratora sytuacja małżonka nieznanego z miejsca pobytu kształtuje się tak, jak gdyby w procesie uczestniczył, bowiem kurator reprezentuje jego interesy, zatem nie zachodzi obawa naruszenia prawa takiej strony do ich skutecznej obrony.

adwokat Justyna Łabentowicz