Czy można odwołać darowiznę?

Darowizna jest szczególnym rodzajem umowy, przewidzianym w polskim prawie cywilnym. Jej przedmiotem jest przekazanie rzeczy lub pewnych praw na osobę obdarowaną, a podstawą najczęściej szczególnie bliska więź, łącząca darczyńcę i obdarowanego. Czy istnieje możliwość odwołania darowizny, a jeśli tak, to w jakich sytuacjach?

Czy prawo przewiduje możliwość odwołania darowizny?

Szczególność umowy o darowiźnie polega na tym, iż jest ona umową nieodpłatną. Jednakże prawo cywilne przewiduje sytuacje, w których darowiznę można odwołać. Możliwość ta zależy jednak od działań, jakie podejmuje obdarowany oraz od sytuacji majątkowej, w jakiej znajdzie się darczyńca.

Kiedy darowizna może zostać odwołana?

Możliwość odwołania darowizny zachodzi w przypadkach, które dotyczą sytuacji opisanych w poprzednim akapicie, a więc zachowania obdarowanego oraz sytuacji majątkowej darczyńcy.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą

Rażąca niewdzięczność obdarowanego względem darczyńcy

Pierwszym przypadkiem, kiedy można odwołać darowiznę, jest rażąca niewdzięczność obdarowanego. Dotyczy ona na przykład przemocy lub agresji wobec darczyńcy, a także zaniechania udzielania pomocy w przypadku jego choroby. Aby sąd uznał działanie obdarowanego za rażącą niewdzięczność, musi uznać, że działał on świadomie. Art. 898 kodeksu cywilnego przewiduje, że w takiej sytuacji o odwołanie darowizny można ubiegać się nie tylko darczyńca, ale w przypadku jego śmierci również jego spadkobiercy.

Pogorszenie się sytuacji majątkowej darczyńcy

W tym przypadku mówimy o sytuacji, w której w wyniku przekazania darowizny status majątkowy darczyńcy pogorszy się na tyle, że nie będzie on w stanie utrzymać się samodzielnie. Jednakże w tej sytuacji darowiznę można odwołać tylko wtedy, kiedy nie została ona jeszcze wykonana. Tutaj należy jednak wspomnieć o możliwych innych rozwiązaniach.

• Art. 897 k.c. mówi o tym, że jeśli po wykonaniu darowizny darczyńca popadł w niedostatek, wówczas obowiązkiem obdarowanego jest dostarczanie, w granicach istniejącego wzbogacenia, środków niezbędnych darczyńcy do utrzymania w ramach podstawowych potrzeb albo ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych. W praktyce możemy zatem mówić o alimentach na darczyńcę, które są jednak ograniczone wartością wzbogacenia się w wyniku darowizny.
  
• Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2014 mówi o tym, że w sytuacji niedostatku jest dopuszczalne jest odwołanie darowizny jedynie w części, która umożliwia wyeliminowanie uszczerbku na majątku darczyńcy.

W jakiej formie można odwołać darowiznę?

Darowiznę można odwołać poprzez sporządzenie pisemnego oświadczenia przez darczyńcę. Skutkuje ono z chwilą dostarczenia go obdarowanemu.

W jakim terminie można odwołać darowiznę?

W przypadku chęci odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności darczyńca ma taką możliwość najpóźniej rok po dowiedzeniu się o zachowaniu obdarowanego, które jest podstawą do odwołania darowizny. W przypadku spadkobierców darczyńcy jest to rok od powzięcia tej informacji. Po przekroczeniu tego terminu darowizna nie może zostać odwołana.

Odwołanie darowizny a przebaczenie

Przebaczenie przez darczyńcę rażącej niewdzięczności wyłącza możliwość odwołania darowizny. Ważne jest jednak to, aby darczyńca posiadał zdolności do czynności prawnych, a w przypadku ich braku, aby przebaczenie nastąpiło po dokładnym rozeznaniu się w sprawie.

Czy obdarowany może nie zgodzić się na zwrot darowizny?

W sytuacji, kiedy obdarowany nie zgadza się z twierdzeniem, że jego zachowanie nie jest rażącą niewdzięcznością, może zakwestionować odwołanie, występując do sądu. W takich sytuacjach pomyślne rozwiązanie sprawy pomoże uzyskać adwokat – Wrocław to miejscowość, gdzie w podobnych sprawach doświadczenie mają adwokaci współpracujący z Dolnośląskim Holdingiem Prawnym.